मधुमेही व्यक्तीचा आहार... ! समज गैरसमज....
मांसाहार करू नये या मताचा मी आहे. ज्यांना करावयाचा आहे. त्यांनी मासे टाळावे. हल्ली प्रदुषणाने पाण्यात विषाणू वाढल्याने ते रोग वाढवतात. मासे अभिष्यंदी आहेत. अंडी पोरस किंवा हजारो छिद्र असलेली असतात. त्यांनी पोटाचे विकार वाढतात. त्वचाविकार, मधूमेह, हृदयरोग, स्थौल्य यात वाईट. पाणी तहानेपुरते प्यावे. स्थूल माणसाने जेवणाअगोदर पाणी प्यावे. वायु धरण्याने सर्दी, पडसे, दमेकर्‍यांनी गरम पाणी उकळून पिणे केव्हाही चांगले.

चांगल्या आरोग्याकरीता सकाळी जरूर हिंडावे. पण पोटाच्या तक्रारीकरीता सायंकाळी लवकर जेवावे. कमी जेवावे व जेवणानंतर झोपण्यापूर्वी किमान पंधरा-वीस मिनिटे किंवा अडीच हजार पावले फिरून यावे. उत्तम झोप लागते. झोपेसाठी व पोटाकरिता औषध प्यावे लागत नाही.

आयुर्वेदानुसार सर्व सामान्यतः सर्वांकरीता आयुर्वेदीय पथ्यापथ्य, आहार विहार मार्गदर्शन

यामधील पथ्यकर चांगली व आरोग्याकरिता खावी. कृपया कमी खावे, क्वचितच खावे व काही पदार्थ तब्येत उत्तम असतांना खावेत. विशेष उपचार दैनंदिन आरोग्य उत्तम राखावे व जावे म्हणुन जपावे. वागावे व पाळावे.

पथ्य
दूध, गोड ताक, दही + मिरपूड, लोणी, तूप, भाजून तांदूळ, ज्वारी, बाजरी, मूग, मुगाची डाळ, तांदूळाची भाकरी, सुकी चपाती, कुळीथ, उडीद, चवळी, वाटाणा, हरभरा, तूर, मसूर, पालक, राजगिरी, मुळा, चाकवत, माठ, चुका, मेथी, अळू, शेवगा पाने, शेपू, सॅलाड, दुध्या भोपळा, पडवळ, कार्ले, दोडका, टिंडा, परवल, हादगा फुले रताळे, बटाटा, सुरण, शिंगाडा, राजगिरा, कांदा, काटेरी वांगी, गाजर, तांबडा भोपळा, फ्लॉवर, नवलकोल, गोवार, डिंगया, घेवडा, मटार, पापडी, घोसाळे, शेवगा, ओलीहळद, पुदीना, आले, लसून, कारले, कोकम, तुळशीची पाने, मिरेपूड, विड्याची पाने, आवळा, ऊसाचे तुकडे, मनुका, कोरफड गर, खारीक, बदाम, खजूर, शेंगदाने, खोबरे, खसखस, तीळ, मेथ्या, गूळ, साखर, मध, मिठ, लिंबू, आंबा, द्राक्षे, वेलची, केळे, डाळिंब, संत्रे, मोसंब, चिक्‍कू, जांभूळ, सफरचंद, अननस, पोपई, कवठ, फणस, बोरे, करवंद, ताडफळ, खरबूज, भात, ज्वारी, राजगिरा, मक्याच्या लाह्या, खजूर, सरबत, कोको,, तांदूळाची जीरेयुक्त पेज मेथी पोळी, एरंडेल तेल चपाती, टोस्ट, नारळाचे पाणी, सुंठ पाणी, गरमपाणी, लिंबू पाणी, कैरी पन्ह, लिंबू, कोकम सरबत, माठातील पाणी, एक चमचा धने जीरे ठेचून रात्री भिजत टाकून सकाळी चावून खाणे, तेच पाणी पिणे, खूप पाणी पिणे, सायंकाळी लवकर जेवणे, कमी जेवणे. आलेपाक, मोरावळा, गुलकंद, एक लंघन.

कुपथ्य
दही, टमाटू, काकडी, बियांची वांगी, पालेभाज्या, भेंडी, कोबी, काजू, चहा, कोल्ड्रींक, बर्फ, फ्रिजचे पाणी, खूप पातळ पदार्थ, आईस्क्रिम, फ्रुटसॅलड, शिकरण, फळांचे ज्यूस, ऊसाचा रस, पावभाजी, शेव, भजी, चिवडा, फरसाण आंबवलेले पदार्थ, इडली, डोसा, ढोकळा, पाव, केक, खारी, बिस्किटे, श्रीखंड, जिलेबी लोणचे, पापड, मिरच्या, मीठ, फार तिखट, गोड, खारट, आंबट, थंड उष्ण पदार्थ, शिळे अन्न, शिळेपाणी, कलिंगड, केळे, सिताफळ, पेरू, चिकू, लिंबू, चिंच, कैरी, जांभूळ, बटाटा, कांदा, रताळे, बाजरी, ज्वारी, भात, गहू, तीळगूळ, पोहे, चुरमुरे, डालडा, मिठाई, बेकरीचे पदार्थ, चॉकलेट, बिस्किटे, चवळी, मटकी, वाटाणा, हरभरा, मसूर, तूर, करडई, आंबाडी, अळू, तांबडाभोपळा, मिसळ, भाज्या, अंडी, मासे, मांस, चिकन, दारू, तंबाखू, मशेरी, तपकीर, धूम्रपान, दुपारी झोप, रात्री जागरण बैठे काम ,धूळ, गर्दी, उशीरा जेवण, उगाच उपास, फाजील बडबड चिंता पुन्हः पुन्हा फार वेळां खाणे, अनियमित राहणी, उशी, गादी, मलमूत्रांचा अवरोध, टी. व्ही. कार्यक्रम, खूप बारीक वाचन, झोपून वाचन.

विशेष उपचार
किमान सहा सुर्य नमस्कार, अर्धवज्रासन, पश्‍चिमोत्तासन, शीर्षासन, शवासन, मानेचे व्यायाम, उषःपान, नाकाने पाणी पिणे, साध्या पाण्याच्या भरपूर चुळा, गुळण्या, तेल मसाज, मीठ व गरम पाणीशेक, रात्री पंधरा मिनिटे फिरणे, गरम पाणी पिणे, काठिण व उबदार अंथरूण, उशीशिवाय झोपणे, घाम येईल असे गरमागरम पाणी पिणे, स्वमुत्रोपचार, गोमुत्र, गोदुग्ध, नाकात तूप टाकणे, कानात लसून तेल, डोळ्यात लोणी, तूप, दूध, तळपायास तूप चोळणे, उकडलेल्या भाज्या, रात्री कडधान्ये खाणे, तोच तो आहार बदलणे, रात्री दात घासणे, दोरीच्या उड्या, पोहणे, बागकाम, कमरेत वाकून फरशी पुसणे, हवापालट, पूर्ण विश्रांती, मौन, श्रीरामरक्षा स्त्रोत्र, अथर्वशीर्ष. इति अलम्‌! जय आयुर्वेद!!

पथ्य व कुपथ्य यमध्ये दोन्हीकडे एक सारखे असणारे पदार्थ व आहार निसर्गतः म्हणून प्रमाणतच व बेतशीरच खावा!

प्रकृती व आहार विकाराचे नियम
स्वास्थ्य रक्षणाकरिता व रोग निवारण्याकरिता औषध सुचविणे हे योग्य त्या डॉक्टर, वैद्यांचे, चिकित्सकाचे काम आहे. स्थल काल किंवा व्यक्तीनुरूप औषधोपचार बदलू शकतात. कोणत्या गावी काय मिळते? किंवा कोणाच्या खिशाला काय परवडते? किंवा चिकित्सकाला काय सुचते? यावर औषधाचा तपशील अवलंबून राहील. पण आयुर्वेदाचे आहार, विहार व स्वास्थ्यवृत्तीचे ठाम सिध्दांत सदा सर्वकाळ लागू पडणारे आहेत. त्याची माहिती आपण करून घेणे उपयुक्त ठरेल.

वात प्रकृत्ती
पथ्य: आहार - गहू, ज्वारी, तांदूळ, मूग, चवळी, वाटाणा, हरभरा, उडीद, आंबा, सफरचंद, चिकू, केळे, मोसंबी, फणस, खजूर, बदाम, बेदाणे, खारीक, बटाटे, कांदे, कोहळा, फ्लॉवर, कोबी, बीट, म्हशीचे दूध, दही, साखर, गुळ, ते मेवा मिठाई, पाव, चॉकलेट, आईस्क्रिम, कॉफी, कोको इत्या.
विहार : भरपूर विश्रांती व झोप. किमान दगदग. भरपूर कपडे, थंडी वार्‍यापासून संरक्षण, मसाज.
कुपथ्य : आहार - बाजरी, नाचणी, मटकी, पावटे इत्या.