आरोग्य.कॉम
  • मुखपृष्ठ
  • पर्यायी उपचार पद्धती
    • आयुर्वेद
    • होमिओपॅथी
    • निसर्गोपचार
    • अ‍ॅक्युप्रेशर
    • अ‍ॅक्युपंक्चर
    • अरोमा थेरपी
    • बॅच फ्लॉवर औषधे
    • घरगुती उपाय
    • मसाज
    • योग
    • ध्यान
    • रेकी
    • संमोहन
    • बॉडीवर्क
  • आजार आणि रोग
    • सामान्य आजार
    • संसर्गजन्य आजार
    • विशिष्ट आजार
  • कुटुंबाचे आरोग्य
    • पुरूषांचे आरोग्य
    • वृध्दांचे आरोग्य
    • महिलांचे आरोग्य
    • मुलांचे आरोग्य
    • किशोर आरोग्य
    • प्रथमोपचार
    • तंदुरूस्ती
    • पोषक पदार्थ आणि अन्न
    • पाळीव प्राणी
  • आरोग्य संपदा
    • वैद्यकीय करियर
    • ग्रामिण आरोग्य
    • हॉस्पिटल्स
    • रुग्णहक्क समिती
    • आरोग्यासाठी टिप्स
  • विमा
    • आरोग्य विमा
    • वैद्यकीय नैतिकता
    • टेलीमेडिसीन
    • इच्छामरण
  • लैंगिकता
    • लैंगिकता म्हणजे काय?
    • लैंगिक शिक्षण
    • गर्भधारणा
    • विवाह
    • कामजीवन आणि अपंगत्व
    • मासिकपाळी
    • ट्रान्ससेक्शुअ‍ॅलिझम
    • शरीरभाषा
    • लैंगिकतेपार
    • फेटिशीझम
    • लैंगिक संवेदना गोठणे
  • स्व-मदतगट
    • एपिलेप्सी
    • स्किझोफ्रेनिया
    • पार्किन्सन्स
    • व्यसनमुक्ती
    • स्थुलता
    • कर्करोग
    • नैराश्य
    • अपंगत्व
    • मुत्रपिंड स्व-मदतगट
    • सेतू
    • कोड - पांढरे डाग
    • सहचरी मदत गट
Aarogya.com
English | ગુજરાતી | नोंदणी | लॉग-इन
  • मुख्यपृष्ठ
  • कुटुंबाचे आरोग्य
  • पोषक पदार्थ आणि अन्न
  • अध्यात्म आणि आहार

अध्यात्म आणि आहार

  • Print
  • Email
Details
Hits: 9583

अध्यात्म तत्वान्वये ‘निरोगी शरीर’ ही सर्वश्रेष्ठ संपत्ती आहे. निरोगी शरीरात निरोगी मन राहाते. आहाराचा मानसिक आरोग्याशी संबंध असतो संयमित आणि संतुलित आहारामुळे निरोगी शरीरातील मन आनंदी व निर्भय रहाते.

काय खावं आणि काय खाऊ नये?
शरीराच्या समग्र प्रक्रिया अत्यंत रासायनिक आहेत. माणसाच्या शरीरात जर दारू गेली तर तो त्या रसायनानुसार वागेल, ते नशेनं व्यापून जाईल. विष प्यायला दिल्यानं सॉक्रेटिसचा मृत्यू घडला. विष हे बघत नाही. की हा माणूस सॉक्रेटिस आहे की सामान्य माणूस, अन्‌ भोजनही हे पाहात नाही.

जेवण मादक असेल तर मनुष्याच्या चेतनेमध्ये बाधा आणेल, उत्तेजकता आणेल, सुप्रसिध्द डॉ. केनेथ वॉकर म्हणतात ‘लोक जे भोजन घेतात त्यातल्या अर्ध्या भोजनानं त्याचं पोट भरतं आणि अर्ध्या भोजनानं डॉक्टरांची पोटं भरतात. जगामध्ये जेवून मरणारांची संख्या भुकेमुळे मरणार्‍यांच्या संख्येपेक्षा नेहमीच जास्त राहिली आहे. एखादा माणूस तीन महिनेपर्यंत उपाशी राहू शकतो परंतु एखादा तीन महिनेपर्यंत भरमसाठ जेवण करत राहिला तर तो कोणत्याही परिस्थितीत जिवंत राहू शकणार नाही.

प्राचीन काळापासून ‘आरोग्यसंपन्न दीर्घायुष्य’ हे ध्येय वैद्यक शास्त्राने पुढे ठेवलेले आहे.‘ तुमच्या रक्तवाहिन्या जितक्या कार्यक्षम असतील तितके तुम्ही तरूण असाल असे म्हणतात. त्यासाठी उत्तम आहार. हवा, उत्तम म्हणजे महाग नव्हे, तर शरीराचे पोषण करणारा, झीज भरून काढणारा व मानवणारा असावा. अशा अध्यात्मपूर्ण आहारापासून आरोग्यसंपन्न दिर्घायुष्याच्या प्राप्तीचा विचार करता येईल.

माणूस ज्याप्रकारे भोजन करतो, तसे त्याचे भाव, विचार, बुध्दि नि स्फुरणं घडतात. जे लोक मद्य. मांस वगैरे तामसी पदार्थ सेवन करतात. त्यामध्ये निष्ठूरता, क्रूरता आणि निर्दयता अधिक आढळतो. तामस, राजस आहाराने काम, क्रोध, लोभ, मोह, अहंकार, मत्सर वगैरे दोष होऊन साधकाचे शारीरिक आणि मानसिक स्वास्थ्य बिघडतात.

नियमितपणे मांसाशन करणार्‍या मंडळींना पावसाळ्यात ते अगदी कटाक्षाने टाळावे असे जे धर्म शास्त्राचा आधार देऊन सातत्याने सांगितले जाते. त्याला मात्र तितकाच शास्त्रीय आधार आहे. कारण ते तसे प्रकृतीला अपायकारकच असते.

काहीजण उपवास करतात. तेव्हा साबुदाणा, खिचडी, शाबुवडे, वरीतांदूळ, शेंगदाणे, वापरतात. हे सात्विक आहारात बसत नाहीत. नेहमीच्या आहारात आम्लप्रमाण (acids) जास्त असते म्हणून उपवासावेळी अल्कीप्रमाण अधिक अन्नपदार्थात असावेत, उपवासात बटाटा, रताळी व सुरण वापरतात. त्यात जास्त पिष्टमय घटक (corbothydrates) आहेत.

उपवासाचे खरे कार्य म्हणजे शरीरातील घाम बाहेर टाकण्यास मदत करणे, शरीर स्वच्छ करणे, पचनेंद्रियांना जरूर ती विश्रांती देणे व नवीन उत्साह- आरोग्य संपादणे, उपवासास आहाराची निवड योग्य अशी करावी की शरीराला जास्त क्षार व जीवनसत्वे मिळतील.

एकंदर अध्यात्मानुसारच्या आहार- प्रणालीने आरोग्य संपदा मिळवणे आज काळाची गरज आहे ज्या आहारामुळे शारीरिक ताकद मिळते. मानसिक तत्परता रहाते. रोगप्रतिबंधक शक्ती निर्माण होते, सौंदर्य वाढते आणि दीर्घायुषी जीवन मिळते. अशा समतोल आहाराला परतत्वाचे अधिष्ठान दिले तर माणसात आरोग्यसवे दैव संपत्तीचे संरक्षण अन्‌ संवर्धन घडू लागेल असे वाटते.


24

पोषक पदार्थ आणि अन्न

  • मानसिक ताणतणावात आहार - पोषणाचं स्थान
  • एकविसाव्या शतकातील मेजवानी
  • प्रवासाला निघण्यापूर्वी
  • अध्यात्म आणि आहार
  • आहार आणि कामजीवन
  • एडस्‌ ग्रस्तांचा आहार कसा असावा!
  • काविळीतील आहार
  • मधुमेही व्यक्तीचा आहार
  • आहाराचा हात.......कॅन्सरवर मात
  • आहार सुधारणे / वजन कमी करणे
  • खेळाडूंचा आहार
  • पचनक्रिया
  • शाकाहारच का?
  • पावसाळ्यातील आहार
  • लठ्‍ठ्पणासाठी योग्य आहार
  • मुलांचा आहार
  • आहार म्हणजे काय?
  • खनिजांचे महत्व
  • जीवनसत्वे (व्हिटामीन्स) आणि खनिज पदार्थ(मिनरल्स)
  • पिष्टमय पदार्थ (कार्बोहायड्रेट्‌स)
  • पाणी
  • प्रथीने
  • लिपीड

आहार म्हणजे काय?

हआहार म्हणजे काय? स्थूलमानाने आहाराची व्याख्या करायची झाली तर जगण्यासाठी बाहेरून आपण आत ज्या वस्तू घेतो त्याला आहार म्हणतात. आहाराबद्दलच्या शास्त्रीय महितीचा बहुतांशी अभावच आढळतो, पुढे वाचा…

Swine Flu

National Award for Outstanding achievement by a Non-Professional - Tushar Sampat

Introducing Digital Practice for Doctors & Healthcare professionals

विशिष्ट आजार
सामान्य आजार

आरोग्य नेटवर्क

आरोग्य म्हणजे सुदृढता असणे किंवा सुरळीतता असणे. सुदृढता, सुरळीतता आहे किंवा नाही हे जाणून घेण्यासाठी मार्गदर्शन करणे हा या वेबसाईटचा प्रयत्न आहे. आरोग्य.कॉम ही भारतातील आरोग्य विषयक माहिती पुरवण्यात सर्वात अग्रेसर असणा-या वेबसाईट्सपैकी एक आहे. या आरोग्यविषयक माहिती पुरवणा-या साईट्स म्हणजे डॉक्टर नव्हेत. पण आरोग्याविषयी पुरक माहिती व उपचारांचे वेगवेगळे माध्यम उपलब्ध करुन देणारी प्रगत यंत्रणा आहे. या साईटच्या गुणधर्मांमुळे इंटरनेटचा वापर करणा-यांमधे आरोग्य.

» आमच्या सर्व समर्थन गट पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
Pune Aarogya
Digital Media Dedicated to Healthcare of Punekars

वेबसाईटशी लिंक करा

aarogya logo

ईमेल कोड

आमच्या बातमीपत्राचे सदस्यत्व घ्या

 आरोग्य संबंधित नवीन माहिती मिळवा.

स्वास्थ्य साधने

  • हेल्थ डिरेक्टरी
  • संदेश बोर्ड
  • हेल्थ कॅल्क्युलेटर

आरोग्य.कॉम विषयी

आरोग्य.कॉम ही भारतातील एक आरोग्याविषयीची आघाडीची वेबसाईट आहे. ह्या वेबसाईटवर तुम्हाला आरोग्याविषयी जवळ जवळ सर्व वैद्यकीय आणि सर्वसामान्य माहिती मिळण्यास मदत होईल असे विभाग आहेत.

अधिक वाचा...

प्रस्ताव

हे आपले संकेतस्थळ आहे, यात सुधारण्याकरिता आपले काही प्रस्ताव किंवा प्रतिक्रीया असतील तर आम्हाला जरुर कळवा, आम्ही आमचे सर्वोत्तम देण्याचा प्रयत्न करू

अधिक वाचा...

सदस्यांच्या प्रतिक्रया

“माझे नाव पुंडलिक बोरसे आहे, मला आपल्या साइट मुळे फार उपयुक्त माहिती मिळाली म्हाणून आपले आभार व्यक्त करण्यासाठी ईमेल पाठवीत आहे.!”

  • आमच्या विषयी
  • प्रतिक्रिया
  • गोपनीयता नीति
  • साइट मॅप
  • संपर्क
  • मित्रांशी संपर्क साधा

कॉपीराईट © २०१६ आरोग्य.कॉम सर्व हक्क सुरक्षित.